Egipt - Kraina początków - cz. 1

Zapraszamy do nowego cyklu foto reportaży Anny Przybycińskiej poświęconego dawnemu Egiptowi, Krainie wielu początków - starożytnej kultury, Starego Przymierza oraz chrześcijańskiego monastycyzmu.

Oswojona historia

Egipt. Kraina słońca, oaza letniego wypoczynku i zapierających dech zabytków starożytnej kultury. Nawet na nas oswojonych z widokiem wieżowców robią one wrażenie. Niby uczymy się o tej starożytnej kulturze już od szkoły podstawowej, ale dopiero zobaczenie na własne oczy i dotknięcie tych kamieni uzmysławia jak bardzo była rozwinięta.

Wiara w życie pozagrobowe stała się przyczyną stworzenia wspaniałych grobowców, tych kutych w skale, które można zwiedzać w dolinie Nilu i tych stawianych z ciosanych bloków kamiennych, jak piramidy w Gizie. W zamkniętych i zabezpieczanych licznymi przegrodami komnatach składano nie tylko zmumifikowane i osłonięte ozdobnymi, w tym złotymi, maskami ciało faraona, ale również przedmioty codziennego użytku – łodzie, rydwany, naczynia, zboże,  ozdoby. Miały one służyć władcy w pośmiertnym życiu. Na ścianach uwieczniano historię władcy, codzienne życie w Egipcie, a także formuły, które miały mu pomóc przejść drogę w zaświatach i odpowiedzieć na pytania bogów. Choć dzisiaj brak perspektywy i przedstawienie postaci z profilu wydaje się być dość prymitywne warto zwrócić uwagę, że w ikonografii wykorzystujemy egipski sposób przedstawiania osób najważniejszych, jako wyższych i mniej ważnych, jako niższych.

Dość bogaty panteon bogów przyczynił się do powstania rozbudowanych kompleksów świątynnych. Na ich podstawie i dzięki zapisom na ścianach można wyczytać całą mitologię i dowiedzieć się o wysokim rozwoju nauk m.in. astronomii i medycyny. W świątyni w Kom Ombo (II w p.n.e.) przedstawiono na przykład narzędzia stosowane przez medyków i rodzącą kobietę, zaś orientacja starożytnych budowli wskazuje na dobrą znajomość układu gwiazd i planet. Z tej perspektywy inaczej się patrzy na Mojżesza i zesłane przez Boga plagi egipskie, które doprowadziły do uwolnienia ludu Izraela z niewoli. Choć imię Mojżesza nie przetrwało w zapisach hieroglificznych, nie ma się temu co dziwić. Wielokrotnie w historii wymazywano imiona osób, także faraonów, którzy w jakiś sposób narazili się kolejnym władcom. Wymazanie imienia było jakby śmiercią człowieka i największą karą, jaka mogła spotkać zmarłego – to śmierć jego duszy.

Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden szczegół. Gdy w pierwszych wiekach chrześcijaństwo dotarło do Egiptu, to właśnie starożytne budowle bywały wykorzystywane, jako kościoły. Dlatego w niektórych do dziś zachowały się nisze do przygotowania darów i krzyże wyryte na ścianach (np. w świątyni Izydy w Philae). Zaś wyobrażenia bóstw np. bogini Izydy karmiącej Horusa mogły być inspiracją dla pierwszych ikonopisów do stworzenia ikony Matki Bożej karmiącej Jezusa.

kliknij na zdjęcie, aby obejrzeć foto prezentację

  ==> zobacz pozostałe odcinki "Kraina początków"
 
Tekst i zdjęcia: Anna Przybycińska